De Indische jaren van E. du Perron | Kees Snoek | 1990 | Uitgever: Nijgh & van Ditmar Amsterdam | ISBN 90 236 7915 6 |
Artikelnummer: 1390De Indische jaren van E. du Perron | Kees Snoek | 1990 | ISBN 90 236 7915 6 | Uitgever: Nijgh & van Ditmar Amsterdam |
E. du Perron (1899-1940) is een schrijver die door zijn herkomst uit het Indisch patriciaat en zijn on-Nederlandse attitudes nog altijd tot de verbeelding spreekt. Van zijn autobiografische roman Het land van herkomst (1935) verscheen in 1989 de dertiende druk. Zijn andere werk - gedichten, verhalen, polemisch proza en ego-documenten - lijkt echter wat in de vergeethoek geraakt. De faam van de auteur is groter dan de kennis die wij van hem bezitten. Meestal wordt hij geassocieerd met zijn literaire strijdmakker' Menno ter Braak - niet helemaal terecht, volgens de auteur van deze studie.
Kees Snoek gaat na in hoeverre Du Perron is gevormd door het land en het milieu waarin hij werd geboren. In zijn jeugd identificeert het 'Indische haantje' zich met romantische heldentypen. Later, in Europa, maakt hij kennis met André Malraux, man van actie en een soort 'heros' van links. Gaandeweg verliest het romantisch heroïsme zijn onschuld: het fascisme en het stalinisme eisen hun slachtoffers en in de Spaanse Burgeroorlog worden trotskisten door communisten uitgemoord. Du Perron zoekt in 1936 zijn heil in een terugkeer naar Indië.
De auteur beschrijft in korte scenes hoe een politiek bewust geworden Du Perron een verbeten strijd voert tegen de koloniale mentaliteit. In het Indië waar inlanders worden gedeporteerd naar concentratiekampen kan hij zich niet meer thuis voelen. De ware koloniaal ziet hem als een 'cynicus' en een 'afbreker', maar ook bij zijn Nederlandse literaire vrienden vindt hij nauwelijks meer gehoor: Ter Braak en Greshoff begrijpen niet wat hem bezielt in zijn nutteloos verzet, en verwijten hem zijn elitaire instelling.
Van de weeromstuit cultiveert Du Perron zijn verwantschap met Multatuli, wiens genie hij in vier boeken fel verdedigt tegen de afdingende geest van krentenwegende Hollanders. Anders dan in zijn vlegeljaren onderhoudt hij nu hartelijke contacten met een kleine groep ontwikkelde Indonesiërs. Kees Snoek brengt vele onbekende details aan het licht over Du Perrons verhouding tot journalisten, planters, ambtenaren, 'inheemse' schrijvers, feministische dames én een misdeeld Indo-klerkje op het Landsarchief.